پست‌ها
Sanaz Irani
معناي شرعي
تکبر چيست؟ و کسي که مرتکب اين عمل ميشود حکمش چيست؟ وبراي پاک شدن از اين گناه چه
بايد کرد؟
الحمدلله،
كبر و تكبر
و استكبار- در معنى به هم نزديكند، كِبر حالتى است كه انسان با بزرگ ديدن خويش به آن
صفت مخصوص ميشود و اين وقتي است كه انسان جان و وجود خويش را از غير خويش بزرگتر مى
بيند. بزرگترين و سنگين ترين تكبرها، تكبر بر خداوند در خوددارى از قبول حق و عدم اقرار
به آن در پرسش است. (مفردات راغب اصفهاني).
تكبر و
غرور در حكم و شريعت خداوند جرم بسيار سنگيني است، خداوند نسبت به متكبران بسيار خشمگين
است. لذا تکبر و غرور در برابر مسلمين حرام است، و از خصلتهاي نکوهيده اي است که بنوعي
جزو امراض قلوب مي باشد، که بايست در فکر درمان آن بود.
در قرآن
کريم تکبر از صفات بسيار نکوهيده بشر شمرده شده است. در برخي آيات به کلمه متکبر تصريح
شده است؛ آياتي که دوزخ را جايگاه متکبران معرفي مي کند:
« فَادْخُلُواْ
أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ» (نحل
29)
يعني: پس
از درهاي جهنم وارد شويد در حالي که در آنجا جاودانه خواهيد بود. چه بد است جايگاه
متکبران.
و تکبر
موجب مي شود که مسلمان وارد بهشت نشود، چنانکه حديث صحيحي از پيامبر صلي الله عليه
وسلم روايت شده است که مي فرمايد:
«لايدخل
الجنّة من کان في قلبه مثقال ذرّةٍ من کبرٍ..». مسلم (131).
«کسي که
هم وزن ذره‌اي غرور و کبر در دل داشته باشد، وارد بهشت نمي‌شود.»
روزي كه
خداوند بندگان را زنده نموده و در ميدان حشر جمع خواهند شد، متكبران را در يك وضعيت
بسيار حقارت آميز حشر خواهد كرد. در حديثي كه امام ترمذي أن را روايت کرده رسولالله
صلي الله عليه وسلم فرمودند: «يُحْشَرُ الْمُتَكَبِّرُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَمْثَالَ
الذَّرِّ فِي صُوَرِ الرِّجَالِ يَغْشَاهُمْ الذُّلُّ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ» مشكاة المصابيح:
(2/635) شماره: (5112).
(متكبران
روز قيامت در نهايت پستي و كوچکي مانند مورچه حشر مي شوند، در حالي ذلت و نگون بختي
از هر طرف آنان را احاطه كرده است.)
«الذَّرِّ»
به معني مورچه است، معمولاً مردم به آنها توجه نميکنند، در حالي که کسي متوجه آنها
نمي شود، زير پا له و پايمال مي شوند.
بنابراين
هر مسلماني که داراي اين بيماري است بايستي در فکر درمان آن باشد، و بجاي کبر و غرور
راه تواضع و فروتني را درپيش گيرد، و بداند که آنکسي نزد خداوند متعال از همه گرامي
تر است که اهل تقواي بيشتري باشد:
« إِنَّ أَكْرَمَكُمْ
عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ » ﴿الحجرات: 13﴾
«در حقيقت
ارجمندترين شما نزد خداوند پرهيزگارترين شماست»
يعني برتري
ميان شما در نزد حق تعالي، فقط با تقوي است پس هر كس از تقوي برخوردار باشد،
سزاوار آن است كه گرامي‌تر، بهتر و برتر باشد بنابراين، تفاخر به نسب و ثروت و
جاه و منصب دنيوى را فروگذاريد.
و قطعا
تقوا و تکبر با هم سازگار نيستند و کسي که اهل تقوا باشد، از خصلت غرور و تکبر مبراست.
و کساني
که اين بيماري دروني را دارند بايد توبه کنند، و راه تزکيه نفس را در پيش گيرند و ديگر
در مقابل با خواهر و برادر مسلمانشان احساس بزرگ بيني و غرور نکنند، تا به مرور زمان
اين بيماري علاج شود و جاي خود را به تواضع و فروتني بدهد، و خداوند متعال صفت مومنان
را چنين بيان مي کند:
«أَذِلَّةٍ
عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ» (مائده 54).
يعني: در
برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نيرومندند.
والله اعلم
وصلي الله
وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين
سايت جامع
فتاواي اهل سنت و جماعت
