درد دلهای دینی

Sanaz Irani‎

بنا به اجماع علماي فقه روزه برهر مسلمان عاقل بالغ تندرست غير مسافر، واجب است و براي زنان علاوه بر شرايط فوق‌، شرط است‌که از خون ‌“‌حيض‌“‌ و ‌“‌نفاس‌‌“ نيز پاک باشند. بنابراين برکافر و ديوانه و بچه و بيمار و مسافر و حايض و نفساء و پيرمرد ناتوان و پيرزن ناتوان و زن آبستن و زن شيرده‌، روزه رمضان واجب نيست‌. البته بعضي از اينها بطور مطلق بر آنها روزه واجب نيست مانند:‌کافر و ديوانه‌. و بعضي ازآنها از سرپرستان خواسته مي‌شود،‌که آنان را بروزه‌گرفتن دستور دهند، و بربعضي ازآنها واجب است‌که روزه رمضان را بخورند وآن را قضاء‌کنند. و براي بعضي از آنها اجازه روزه خوردن‌، داده شده است‌که در آنصورت فديه آن واجب مي‌باشد.
اگر کسي به دليل پيري يا امثال آن نتواند روزه بگيرد، مي‌تواند روزه‌اش را بخورد ولي بايد به ازاي هر روز، مسکيني را غذا بدهد؛ به دليل فرموده خداوند متعال :
) وَ عَلَي الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فُديَةٌ طَعَامُ مِسکِين ( (بقره : 184)
«و بر کساني که توانايي انجام آن (روزه) را ندارند (همچون پيران ضعيف و بيماران هميشگي) لازم است کفاره بدهند و آن خوراک مسکيني است».
اگر زنان حامله و شيرده توانايي روزه گرفتن را نداشته و يا از آسيب ديدن کودکشان بيم داشته باشند، مي‌توانند روزه نگيرند ولي بايد فديه بدهند و لازم نيست روزه را قضا کنند :
از ابن عباس روايت است : (رخص للشيخ الکبير و العجوز الکبيرة في ذلک و هما يطيقان الصوم أن يفطرا إن شاءا، و يطعما کل يوم مسکينا، و لا قضاء عليهما، ثم نسخ ذلک في هذا الآيه ) فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهرَ فَلِيَصُمهُ ( و ثبت للشيخ الکبير و العجوز الکبيرة إذا کان لايطيقان الصوم و الجلي و المرضع إذا خافتا أفطرتا، و أطعمتا کل يوم مسيکنا).

یعنی:«به پيرمرد و پيرزني که توانايي روزه گرفتن را دارند اجازه داده شد تا اگر خواستند روزه نگيرند و به ازاي هر روز، مسکيني را غذا بدهند و قضاي روزه بر آنها لازم نيست؛ سپس اين حکم با آيه ) فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهرَ فَلِيَصُمهُ ( نسخ شد ولي (آن حکم) براي پيرمرد و پيرزني که توانايي روزه گرفتن را ندارند ثابت مانده است. هچنين زن حامله و شيرده‌اي که (بر حال خود يا بچه) بيم دارند مي‌توانند روزه نگيرند و به ازاي هر روز، يک مسکين را طعام دهند».