درد دلهای دینی

أسماء رحیمی
کلمه‌ی دعا ومشتقات آن بیش از 200 بار در قرآن آمده است . از نظر لغوی دعا از ریشه ی دَعوَ و به معنی خواندن ، خواستن، استمداد طلبیدن،صدا زدن و به یاری طلبیدن است.
در اصطلاح نیز به معنای یاد صفات جلال وجمال الهی وگفتگوی با حق تعالی ودر خواست حل مشکلات وطلب حاجت از درگاه اوست .
جلوه های ایمان به خدا به صوَر مختلف در زندگی روزمره ی انسان مؤمن نمود پیدا می کند دعا ونیایش ، توکّل ، صبر ، نماز وروزه وسایر اعمال نیک پس عبادات از جمله ی این صوَر می باشند وهر کدام گونه ای از تجلی ایمان به خداوند در زندگی ماست . دعا ذکر خداست وذکرخدا تنها آرامش دلهاست.«ألا بِذکرِ اللّه تطمئنَّ القلوبُ.» (28/رعد) دعا درخواست آمرزش ورحمت و برآوردن نیازها از خداوند متعال است وجزءِ عبادتهایی است که موجب خشنودی او میشود.

چرا باید دعا کنیم؟
دعا دردین مبین اسلام جایگاه بس ویژه و والایی دارد و از راه های مهم ارتباط با خالق معرفی شده است که برای انسان آرامش وآسایش تن وروان را به دنبال دارد، طوری که میتواند از این طریق با یگانه معبودش راز ونیاز کند ونیاز هایش را نزد خدایش ببرد واز اوطلب استغفار وکمک نماید واو را با اسماء وصفات ربّانیش بخواند واشک ندامت برگناهان بریزد و ازخدا بخواهد که او را درآغوش رحمت ومهربانی خویش بگیرد وبه او آرامش عطا فرماید . چراکه خود بندگانش را فرا خوانده وآنها را دعوت به این کار کرده است ، آن جا که می فرماید:
‏ وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ ‏186/بقرة
یعنی: «وهنگامی که بندگان من از تو درباره ی من بپرسند ، من نزدیکم ودعای دعاکنندگان را هنگامی که مرا بخواند ، پاسخ میگویم پس آنان هم دعوت مرا بپذیرند وبه من ایمان بیاورند تا آنان راه یابند.»
در خواست آمرزش ورحمت وبرآوردن نیازها
تمام موجودات هستی به ذات آفریدگار نیاز دارند ، حال آنکه او از همه بی نیاز است-والله الغنیُّ و أنتمُ الفقراء_ پس باید نیاز خود را نزد چنین بی نیازی ببریم وبر او توکل نماییم ، با اخلاص از او بخواهیم وبه غیر او تکیه نداشته باشیم . دعاکننده باید مضطر شده باشد واز درهای دیگر – غیر از خدا – نا امید باشد.
خداوند متعال میفرماید : «أمَن یُجیبُ المضطرَّ إذا دَعاهُ» 62(/النمل) یعنی : «یا کیست آن کسی که درمانده را (چون وی را بخواند) اجابت میکند وگرفتاری را برطرف میگرداند .»
علّت اصلی دعا ، خلأ روانی واضطرار است به گونه ای که انسان چنان در اضطرار وناچاری قرار میگیرد که ناگهان دستهایش بالا میرود.
دعا ضد غرور وخود ستایی وتمام صفات منفی وجود میباشد وراه نجاتی برای رهایی از بند تخیّلات وفریب های نفسانی است . دعا همانند کشتی ای است که سوارش را از غرق شدن در دریا حفاظت میکند و او را به ساحل می رساند، دعا دشمن تنهایی وترس واندوه است ،دعا مسکن دردهاست وروان انسان را پالایش میدهد .
دعا مانند کلیدی است که میتوان به وسیله ی آن در بسته را باز کرد ولذتی معنوی است که قلب را صیقل میدهد ودل های شکسته را التیام میبخشد ودرهای لطف خداوند را به رویمان می گشاید.
دعا کردن سه حالت : تخلیه ، تزکیه (پاکی ) وتجلیه (روشنایی) را برای قلب وروح به ارمغان میآورد.
بر روانشناسان نیز ثابت شده است که نیروی ایمان در سلامت جسم وروان فرد تأثیر می گذارد وبه انسانها برای داشتن زندگی طولانی تر وسرشار از سلامتی کمک میکند ومعتقدند آن کس که دعا میکند اجازه میدهد تا تنش ها واضطراب ها واسترس های درونی اش تخلیه شوند وبدین وسیله است كه به آرامش دست می یابد.
زمانی که انسان کسی را با قدرت عظیم وبی نهایتش در اختیار داشته باشد که به راحتی بتواند با او صحبت کند و به درگاهش التماس وزاری كرده وبه گناهان واشتباهات خود اعتراف کند خیلی راحت تر می تواند روح سرکش خود را تخلیه وآرام سازد.
دعا حتی بیشتر از آرامش است چون راهی برای برقراری ارتباط با یگانه خالق هستی است. خدا خود بندگانش را اینطور خلق کرده است که نیاز داشته باشند همواره به طریقی با او در ارتباط باشند وچه راهی بهتر از دعا کردن؟
خداوند به تک تک مخلوقاتش علاقه دارد وبرای آنها ارزش قائل میباشد ومنتظر است تا صدای بندگانش را بشنود وبه آنها پاسخ دهد، به شرطی که دعا با ایمان واعتقاد کامل انجام گیرد ، زیرا تکرار وِردها حتی به طور مکرّر بدون اعتقاد به آن هیچ فایده ای در بر نخواهد داشت .خداوند در کلام گهر بارش می فرماید : «اُدعونی أستجب لکُم» (60/غافر)
یعنی: مرا بخوانید تا شما را استجابت کنم ». پس باید این خواستن همراه با باور قلبی به این باشد که خداوند صدایمان را می شنود وقادر بر اجابت دعای ماست.
ما ازطریق دعا نیرو می گیریم وبه خداوند متصل می شویم اوست که حزن واندوه را ا زما میگیرد وشادی وخوشحالی را به قلبها ی ما هدیه می کند.
خداوند مشتاق است تا با تک تک انسانها ارتباط برقرار کند ، امّا متأسفانه خود خواهی ها وطغیان ها ی سرکش وسمج درونمان، مانع رسیدن ما به او میشود واین ما هستیم که باید این پل ارتباط را هر روز بیش از روز گذشته محکم تر سازیم . ما دعا می کنیم تا خداوند کنترل امور زندگیمان را در دست گیرد ودر تمام شرایط یاورمان باشد. ما آفریده شده ایم تا با خداوند راز ونیاز کنیم وفقط از این طریق معنای حقیقی زندگی را در می یابیم وزندگی خود را پوچ وبی ارزش تلقی نخواهیم کرد .
خداوند دعا را مقرر کرده است تا ما را به سمت خودش رهنمون سازد. روانشناسی می گوید :«اگر قلبتان را به روی خداوند باز کنید وهر روز از او تقاضای کمک ویاری کنید واز او بخواهید تا شما را در مراحل زندگی راهنمایی کند ، این کار زندگی شما را دگرگون میسازد»
دكترالکسیس کارل ، برنده ی جایزه ی نوبل در کتاب نیایش مینویسد : همانطور که آدمی به آب وغذا محتاج است ، به دعا ونیایش نیز نیازمند می باشد. چه داستانها از افرادی که در شرایط بحرانی قرار داشتند ودست نیاز به درگاه خداوند بلند کرده و در نهایت به مقصود رسیده اند را شنیده ایم. چه باور کنیم وچه آن را به دست فراموشی بسپاریم، نیروی دعا حقیقت دارد ودر زندگی عینی شاهد آن خواهیم بود.
اثبات علمی تأثیر گذاری دعا :
دکتر میتو، پروفسور پزشکی دانشگاه جورج تاون در واشنگتن معتقد است که دعا بسیار مؤثر است . اوتحقیقاتی را ارائه میدهد که درآن مشخص شده است افرادی که دعا ونماز میخوانند کمتر مریض وبیمار می شوند وسریعتر از اعمال جراحی وسایر بیماریها بهبود می یابند وخیلی راحتتر میتوانند با مشکل وبیماری خود کنار آیند.
آزمایشات نشان داده است که دعا ونیایش بر مواردی همچون فشار خون بالا ، زخم ها وحملات قلبی ، سردرد واضطراب و... تأثیر گذار است .همچنین نتیجه ی آزمایشات بسیاری نشان داده است که بیمارانی که برای آنها دعا شده بود کمتر به آنتی بیوتیک ها احتیاج پیدا کرده اند ویا کمتر جان سپرده اند .
اینکه فردی که دعا میکند پیش کسی باشد که دعا برایش خوانده میشود یا نه ، تأثیر ی در قدرت دعا ندارد.
افراد زیادی را (حتی در اینترنت هم میتوانید پیدا کنید)که خود را نیازمند دعای شما اعلام کرده اند که من نیز یکی از اینها را درصندوق ایمیل خود دریافت کردم عنوان نامه این بود ( برای یک مادر سرطانی دعا کنید) بدون اینکه این مادر معرفی واشاره به مکان زندگیش شده باشد. در تحقیقی دیگر نیز موضوع تحقیق در قفسی گذاشته شده بود واطراف آن با انواع نیروهای الکترومگنتیک پوشیده شده اما تأثیر دعا همچنان ازآن عبور کرد برخی می گویند نیروی شفا بخشی از دور که دقیقا نمی دانند که چطور عمل میکند از طریق یک انرژی نافذ اما نامشخص به فرد نیازمند صورت میگیرد برخی نیز مثل دوسی معتقد است که علم فیزیک کوانتوم میتواند دراین زمینه نقش داشته باشد .