درد دلهای دینی

هديه و مهمان نوازي

بشر، يك سري نيازهاي عاطفي و خواسته‌هاي دروني دارد كه جامعه، خانواده و خانه، هميشه به آنها نيازمند است. يكي از اين امور كه دلها را به يكديگر نزديك مي‌نمايد و كينه‌ها را ذوب مي‌كند، هديه است.

عايشهل مي گويد: نبي اكرم(صلي الله عليه وسلم)  هديه را مي‌پذيرفت و به هديه كننده، در عوض آن، پاداش مي‌داد. [روايت بخاری]

بايد دانست كه هديه دادن و نیز تشكر كردن از كسي كه هديه مي‌دهد، دليل سخاي قلب و پاكي اوست. همچنين قابل يادآوري است كه سخاوت، يكي از ويژگيهاي اخلاقي پيامبران به شمار مي‌رود و پيامبر ما در اين ميدان از ديگران، سبقت گرفته است. مگر نه اینکه فرموده است: «هر كس به خدا و روز قيامت ايمان دارد، مهمانش را گرامي بدارد. جايزه اش يك روز است و مهمانيش سه روز؛ و بعد از آن، صدقه محسوب مي‌شود و براي مهمان هم جايز نيست كه به اندازه‌اي نزد ميزبان بماند كه او را به تنگ آورد». [روايت بخاری]

سوگند به خدا كه كره زمين، حجاز و شبه جزيره عربستان، بلكه تمام دنيا، اخلاق و صفاتي بالاتر از اخلاق نبي اكرم(صلي الله عليه وسلم)  به خود نديده‌اند.

اينك چشمانت را با مشاهده يكی از حركات نبي اكرم(صلي الله عليه وسلم)  ـ كه پدر و مادرم فدايش باد ـ سرمه كن؛ سهل بن سعد(رضي الله عنه) مي‌گويد: يك زن، پارچه اي خدمت نبي اكرم(صلي الله عليه وسلم)  آورد و گفت: اين را با دستان خود بافته ام تا به تو هديه دهم. رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) كه به آن نياز داشت، آن را برداشت؛ سپس در حالي كه آن را به عنوان ازار (شلوار) پوشيده بود، نزد ما آمد. شخصي گفت: چقدر زيبا است! آن را به من هديه بده. فرمود: خوب است! آنگاه نبي اكرم(صلي الله عليه وسلم)  در مجلس نشست، اما پس از بازگشت (به خانه) آن را پيچيد و براي آن مرد فرستاد. مردم به او گفتند: كار خوبي نكردي! پيامبر اكرم(صلي الله عليه وسلم) آن را پوشيده بود و به آن نياز داشت و با علم به اينكه رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) درخواست هيچ سائلي را رد نمي‌كند، باز هم آن را درخواست نمودي! آن مرد گفت: به خدا سوگند كه آن را براي پوشيدن طلب نكردم. بلكه از آن جهت طلب نمودم كه كفنم باشد.

سهل(رضي الله عنه) مي‌گويد: سرانجام آن مرد در همان پارچه، كفن گرديد. [روايت بخاری]

آري! از اخلاق كسي كه خداوند او را برگزيده، تحت نظارت خويش به تربيت او پرداخته و به عنوان الگو براي مردم معرفي كرده است، تعجب نكنيد.

رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) در زمینه سخاوت، شگفتي مي‌آفريند. حكيم بن حزام(رضي الله عنه) مي‌گويد: از رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) (چیزی) طلب كردم؛ به من عنايت فرمود؛ دوباره طلب كردم، باز هم عنايت فرمود؛ براي بار سوم طلب كردم؛ اين بار نيز عنايت كرد و فرمود: «اي حكيم! اين مال، سرسبز و شيرين (خوشایند) است؛ هر كس با سخاوت نفس آن را بگيرد، برايش در آن بركت عنايت مي‌شود و هر كس با زور و طمع بگيرد، برايش در آن، بركت عنايت نمي‌شود و مانند كسي مي‌گردد كه مي‌خورد و سير نمي‌شود؛ بايد بدانيد كه دستِ دهنده، از دست گيرنده بهتر است». [روايت بخاری و مسلم]

جابر(رضي الله عنه) مي‌گويد: هرگز چيزي از رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) در خواست نكردند كه بگويد: نه. [روايت بخاري]

رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) با اين همه سخاوت و بخشش مالي، از نظر اخلاقي و برخورد خوب با مردم و محبت صادقانه با ديگران، بي نظير بود.

همواره تبسم بر لبانش نشسته بود و با تمام همنشينانش تبسم مي‌فرمود. از اینرو هر يك از يارانش فكر مي‌كرد كه او، محبوبترين فرد در قلب پيامبر(صلي الله عليه وسلم)  است.

جرير بن عبدالله رضي الله عنه مي‌گويد: هيچكس را نديدم كه بيشتر از
رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) تبسم نمايد. [روايت ترمذی]

انس بن مالک، خادم رسول الله(صلي الله عليه وسلم) صفات بزرگي براي آن حضرت (صلي الله عليه وسلم) بيان نموده است كه نمي‌توان برخي از آنها را در يك فرد و يا همه آنها را در مجموعه‌اي از افراد سراغ داشت. او مي‌گويد: رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) از همه مردم مهربانتر بود؛ هرگاه فردي از ايشان چيزي مي‌پرسيد، به سخنان آن شخص گوش فرا مي‌داد و تا هنگامي كه آن شخص، بر نمي‌گشت و نمي‌رفت، آن حضرت (صلي الله عليه وسلم) با او مي‌ماند. همچنين هر كس، دست مباركش را مي‌گرفت، دستش را در اختيارش مي‌گذاشت. وتا زماني كه خود شخص، دستش را بيرون نمي‌كشيد، آن حضرت (صلي الله عليه وسلم) دست مباركش را از دست او بيرون نمي‌كشيد. [روايت ابونعیم در الدلائل]

با اين همه مهمان نوازي و مهرباني و سخاوت، در عين حال، هنگام نياز، شفقت به امت را فراموش نمي‌كرد؛ از اينرو ملاحظه مي‌كنيم كه هنگام ديدن منكر، نهي از منكر مي‌كرد و منكر را نمي‌پذيرفت.

ابن عباس رضي الله عنهما مي‌گويد: رسول خدا (صلي الله عليه وسلم) يك انگشتر طلا در دست شخصي ديد، آن را از دستش بيرون آورد و انداخت و فرمود: «آيا يكي از شما اخگري از آتش را قصد مي‌كند و آن را در دستش مي‌گذارد»؟ [روايت مسلم].